Author :
Abstract
Selahaddin Eyyûbî Haçlıların İslam dünyasına yerleştikleri bir dönemde Müslüman dünyanın yetiştirdiği önde gelen simalardan birisidir. Amcası Esedüddin Şirkuh’la birlikte düzenlediği seferlerle Mısır’da Fâtımî Hanedanlığını ortadan kaldırdıktan sonra Haçlı baskısını Mısır’da azaltırken, Haçlı Krallıkları için de gelecek adına önemli bir tehdit olarak sivrilmeye başlamıştır. Haçlıların Orta doğu topraklarında Kudüs başta olmak üzere krallık kurup yerleştikleri bir dönemde Selahaddin Eyyûbî’nin başlıca hedefi Mısır ve Suriye coğrafyasının imkânlarını birleştirerek Haçlıları Kudüs’ten çıkarmak yönünde şekillenmiştir. Uzun uğraşları neticesinde Suriye’yi hakimiyeti altına almayı başaran Selahaddin Eyyûbî, devamında yönünü Kudüs Haçlı Krallığı topraklarına çevirmiştir. 1187 Hıttîn Savaşı sonrasında Kudüs Haçlı Krallığının Selahaddin karşısında büyük bir hezimete uğraması Eyyûbî Hanedanlığını İslam dünyası içerisinde “kurtarıcı” ve “kucaklayıcı” bir konuma yükseltmiştir.
Bu makalede Selahaddin Eyyûbî’nin Kudüs’ü yeniden fethi, bu sürecin nasıl işlediği ve Kudüs Haçlı Krallığının ortadan kaldırılması detaylıca işlenmiştir. Ayrıca Kudüs gibi simgesel bir kutsal şehrin dönemin konjönktürel siyaseti bağlamında gerek Müslümanlar gerekse de Hristiyanlar nazarında nasıl görüldüğü irdelenmiştir.
Keywords
Abstract
Saladin Ayyubid is one of the prominent figures raised by the Muslim world at a time when the Crusaders settled in the Islamic world. After eliminating the Fatimid Dynasty in Egypt, with the expeditions he organized with his uncle Asad al-Din Shirkuh , he started to stand out as an significant threat to the future for the Crusader Kingdoms while reducing the Crusader pressure in Egypt. At a time when the Crusaders established a kingdom and settled in the Middle East lands, especially in Jerusalem, Saladin's main goal was shaped to remove the Crusaders from Jerusalem by combining the possibilities of Egypt and Syria. Saladin Ayyubid, who managed to dominate Syria as a result of his long struggles, later turned his direction to the lands of the Crusader Kingdom of Jerusalem. After the Battle of Hattin in 1187, the Crusader Kingdom of Jerusalem suffered a great defeat against Saladin, which raised the Ayyubid Dynasty to a “liberating” and “embracing” position in the Islamic world.
This article, the re-conquest of Jerusalem by Saladin Ayyubid, how this process works and the elimination of the Crusader Kingdom of Jerusalem was discussed in detail. In addition, how a symbolic holy city like Jerusalem was seen in the context of the cyclical politics of the period in the eyes of both Muslims and Christians was examined.
Keywords
- Asbridge, Thomas, Haçlı Seferleri, Ekin Duru (çev.), İstanbul 2014.
- Asbridge, Thomas, Haçlı Seferleri, Ekin Duru (çev.), İstanbul 2014.Aşûr, Said Abdulfettah, el- Hareketü’s-Sâlibiyye, C. 2, Kahire 2010.
- Aşûr, Said Abdulfettah, el-Eyyûbiyyûn ve el-Memâlik fi Mısır ve Şam, Kahire 1996.Azzam, Abdul Rahman, Selahaddin Eyyûbi, Pınar Arpaçay (çev.), İstanbul 2015.
- Bahaaddin İbn Şeddad, Selahaddin-i Eyyubi, M. Selim Bilge (çev.), Diyarbakır 2015.
- Baha'al-din Ibn Shaddad, The Rare and Excellent History of Saladin, D.S. Rıchards (Translated by.), USA 2002.
- Bar Hebraeus Gregory Ebu'l Farac, Tarih, Ö. Rıza Doğrul (çev.), C. II, Ankara 1999.
- Bedreddin Mahmud el- Aynî, Igdu’l- Cuman Fi Tarih-i Ehl-i Zaman, Mahmud Rezzak Mahmud (Tahkik), C. 2, Kahire 2010.
- Cobb, Paul M., Müslümanların Gözüyle Haçlı Seferleri, Ekin Duru (çev.) İstanbul 2018.Çekiç, Ayşe, “Fırat’tan Dicle’ye Stratejik Bir Zafer Yürüyüşü: Selahaddin Eyyûbî’nin Kuzey SuriyePolitikası ve Haleb İle Musul’u Zaptı”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 39, Sayı 67, 2020, (ss. 117-137).Ebu Şame, Kitabu'r-Ravzateyn Fi Ahbari'd-Devleteyn en- Nuriyye ve's Salahiyye, İbrahim Zeybek (Tahkik.), C. 2, Beyrut 1997.
- (Tahkik), C. 3, Beyrut 1997.
- Ebu'l Fida, el- Muhtasar Fi- Ahbari'l Beşer, C. II, Beyrut 1997.
- el- Feth İbn Ali el Bundârî, Senâü’l- Barki’ş- Şâmî, Fethiye en- Nebrâvî (Tahkik), Kahire, 1979.
- el- Makrîzî, Kitabu's- Sülûk li- Marifeti Düveli'l- Mülûk, M. Mustafa Ziyade (Neşr.), C. 1-1. kısım, Kahire, 1956.
- el-Ömerî, Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, Ahsen Batur (çev.), İstanbul, 2014.
- Ernoul, Kronik (Haçlı Seferleri Tarihi Selahaddin Eyyubi ve Kudüs’ün Fethi), Ahmet Deniz Altunbaş (çev.), İstanbul, 2019.
- ez- Zehebî, Târîhü’l-İslâm ve Vefeyâtü’l-Meşâhîr ve’l- Alâm, Beşşâr Avvâr Marûf (Takhik), C. 12,Fulcherius Carnotensis, Kudüs Seferi (Kutsal Toprakları Kurtarmak), İlcan Bihter Barlas (çev.), İstanbul, 2009.
- Hindley, Geoffrey, Bir İslam Kahramanı Selahaddin, Süleyman Genç (çev.), İstanbul, 2011.
- İbn Aybek ed- Devâdârî, Kenzü’d- Dürer ve Camîü’l- Gurer, Said Abdufettah Aşûr (Tahkik), C. 7, Kahire, 1972.
- İbn Hallikan, Vefayâtü'l- Ayan ve Enbau Ebnai'z- Zaman, İhsan Abbas (Tahkik), C. 7, Beyrut, ty. İbn Kalânisî, Şam Tarihine Zeyl, Onur Özatağ (çev.), İstanbul, 2015.
- İbn Kesîr, el- Bidâye ve'n- Nihâye, Mehmet Keskin (çev.), C. 13, İstanbul, 2000.
- İbn Vâsıl, Müferricü'l-Kürûb Fi Ahbâr-ı Benî Eyyûb, Cemaleddin Şeyyal (Tahkik), C. 1, Kahire, 1953.İbn Vâsıl, Müferricü'l-Kürûb Fi Ahbâr-ı Benî Eyyûb, Cemaleddin Şeyyal (Tahkik), C. 2, İskenderiye, İbnü’l-Esîr, el- Kâmil Fi't- Târîh Tercümesi, C. 8 - 9, Heyet (çev.), İstanbul, 2016.
- İbnü’l-Esîr, et- Tarihu'l- Bahir fi'd-devleti'l Atabekiyye bi'l- Mavsıl, Abdülkadir A. Tuleymat (Tahkik),İmâdeddin el-Kâtib el-İsfahânî, El-Feth’ül Kussî Fi’l-Fethü’l Kudsî-Hurûbu Selahaddin ve Feth Beytü’l Mukaddes, 2004.
- Kısa, Mahmut, Kısa Açıklamalı Kuran’ı-Kerim Meali, Konya, 2012.
- Küçüksipahioğlu, Birsel, Trablus Haçlı Kontluğu Tarihi (1109-1187), İstanbul, 2007. Lane-Poole, Stanley, Selahaddin, Nice Damar (çev.), İstanbul, 2012.
- Lyons- Jackson, Malcolm Cameron - D.E.P., Selahaddin Kutsal Savaşın Politikaları, Zehra Savan (çev.), İstanbul, 2006.
- Maalouf, Amin, Arapların Gözünden Haçlı Seferleri, Ali Berktay (çev.), İstanbul, 2016. Oldenbourg, Zoe, The Crusades, New York, 1966.
- Polat, İbrahim Ethem, Haçlılara Kılıç & Kalem Çekenler, İstanbul, 2016.
- Polat, Ziya, “Nureddin Zengî’nin Dımaşk Hakimiyeti ve Biladüşşam’da Birliğin Sağlanması”, Kadim Akademi SBD, C. 3, S. 1, 2019, (ss. 1-15).
- Polat, Ziya, “Sultan Selahaddin Eyyûbî Dönemi (569-589/1169-1193)”, Eyyûbîler: Siyasi Tarih, (Ed. Ziya Polat), Ankara, 2020, (ss. 95-174).
- Raimundus Aguilers, Haçlılar Kudüs’te (Bir Papazın Gözünden İlk Haçlı Seferi), Süleyman Genç (haz.), İstanbul, 2019.
- Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, Fikret Işıltan (çev.), C. II, Ankara, 2008.
- Sıbt İbnü'l Cevzî, Miratü'z- Zaman Fi Tarihi'l Ayan, İbrahim Zeybek (Tahkik), C. 21, Beyrut, 2013. Şeşen, Ramazan, Selâhaddin Eyyûbî ve Dönemi, İstanbul, 2018.
- Şeşen, Ramazan, Kudüs Fatihi Selâhaddin Eyyûbî, İstanbul, 2016.
- Willermus Tyrensis, Haçlı Kroniği (Başlangıçtan Kudüs'ün Zaptına Kadar), Ergin Ayan (haz.), İstanbul, 2016.
- Willermus Tyrensis, Haçlı Kroniği III (1143-1184), Ergin Ayan (çev.), İstanbul, 2019.
