Author :
Abstract
Türkiye Cumhuriyeti’nin kökleri çok eski süreçlere dayanır ve zaman içinde geçirdiği merhaleler bugünkü konuma gelmesinde etkili olmuştur. Her eski millet gibi Türklerin de köklü kültürleri ve her devirde dâhil oldukları medeniyet daireleri olmuştur. Kültürel ve medeni anlamda aşama kaydedebilmek için, Türk Milletini idare edenler, kimi zamanlar, mevcut düzeylerini sorgulamış ve bu amaçla ülkelerinin rotasını değiştirme lüzumu hissetmişlerdir. Bu yönüyle Türkiye Cumhuriyeti Tarihi incelenmeye değer bir başlıktır. Bu makalede Türkiye’nin kuruluşu ve sonrasındaki süreçte bu kültürel ve medeni gelişim ve değişimlerin tarihi temellerini, Batı Medeniyeti’nin hedeflenmesinin sebeplerini ve ortaya çıkan sonucu Atatürk ve inkılapları özelinde incelemeye gayret gösterdik. Bu maksatla Osmanlı’nın son dönemlerinde Batı’nın üstünlüğünün kabul edilmesi sonrası ortaya çıkan yenileşme hareketlerinden bahsederek başladığımız konumuzu kültür ve medeniyetin ne olduğunu, Batı Medeniyeti’nin Türk Kültürü ve milliyetçilik kavramları ile ilişkilerini anlatarak devam ettirdik. Ardından Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün okuduğu yerli ve yabancı yazarlardan ve bu yazarların yazdığı, Atatürk tarafından dikkatle okunup incelenen eserlerinden bahsederek, Mustafa Kemal’in öğrencilik yıllarından itibaren düşünsel temellerinin nasıl oluştuğunun resmini çizmeye çalıştık. Son bölümümüzde Atatürk’ün “muasır medeniyetlerin üstüne çıkmak” arzusu ile yapmış olduğu inkılapların Batı Medeniyeti çerçevesinde neler olduğunu ve bu değişim sürecinin amaca ne kadar hizmet ettiğini ünlü sosyolog ve tarihçilerin gözüyle incelemeye ve sonuç kısmımızda da bu çalışmaların verdiği neticeyi ve ne kadar Batılılaşabildiğimizi değerlendirmeye gayret ettik.
Keywords
Abstract
The origins of the Turkish Republic root back to old processes and the stages it has endured so far have been effective on its current status. As every ancient nation, Turks have had a long-established culture and they have been included in civilization circles in all periods. To be able to make progress in culture and civilization, the rulers of the Turkish nation has sometimes questioned their current levels and felt the urge to change the direction of their country. In this aspect, the history of the Turkish Republic is worth studying. In this article, we tried to analyze the historical basis of these civil and cultural changes, the reasons why Western Civilization was aimed and the upcoming results during and after the foundation of Turkey in terms of Atatürk and his revolutions. For this purpose, we started by mentioning the innovation movements which emerged after accepting the superiority of the West during the end of the Ottoman period and continued with explaining what culture and civilization is and the relationships between Western civilization, Turkish culture and the concept of nationalism. Later, we tried to paint a picture of how Mustafa Kemal’s intellectual basis has formed since his studentship years by mentioning the works of native and foreign writers which Mustafa Kemal had carefully read and analyzed. In our last chapter, we endeavored to study what the revolutions Atatürk made desiring to “rise above the contemporary civilizations” were in the frame of Western civilization, and how much this process has served through the eyes of famous sociologists and historians, and in our findings section, we tried to evaluate the outcomes of these studies and how far we have been able to Westernize.
Keywords
- Aşçı, E. (2018). İttihat ve Terakki’nin Fikri Yapısı ve Siyasi Yansımaları. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi).
- Baykal, H. (Temmuz 1988). Atatürkçü Çağdaşlaşma Yönünden Türkiye’nin Avrupa Topluluklarına Tam Üyeliği. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (12)744-745.
- Bora, B. (Editör). (2000). Ziya Gökalp Eserlerinden Seçmeler (Türkçülüğün Esasları). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları, 160.
- Çaycı, A. (Kasım 1989). Atatürk ve Tarih Boyutu İçinde Çağdaşlaşma. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (16)55-56.
- Dönmez, Ş. (1998). Atatürk’ün Çağdaş Toplum ve Din Anlayışı. İstanbul, 68-69.
- Dönmezer, S. (Temmuz 1989). Atatürk İnkılapları ve Sosyal Değişme Teorileri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (C.5).15’ten Ayrıbasım, 528.
- Dumont, P. (2005). Mustafa Kemal Çağdaş Türkiye’nin Doğuşu. İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları, 152.
- Giritli, İ. (Eylül 1979). Fransız İhtilali ve Etkileri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (15)539-540.
- Giritli, İ. (Kasım 1989). Atatürkçülük İdeolojisinin Dogmatik İdeolojilere Üstünlüğü. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (16)33.
- Gökalp, Z. (1980). Makaleler – Yenigün, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Gazetelerindeki Yazılar -. (Editör). Beysanoğlu, Ş. İstanbul, 40.
- Güngör, E. (1995a). Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınları, 76.
- Güngör, E. (1995b). Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınları, 132-135.
- Güngör, E. (1995c). Dünden Bugünden – Tarih-Kültür-Milliyetçilik - . İstanbul: Ötüken Yayınları,
- Güvenç, B. (1994). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları,
- Hafızoğulları, Z. (2001). Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Fikrî Temelleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 13-33.
- İnan, A. (1968). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları,
- Kafesoğlu, İ. (2000). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları, 15-16.
- Korkmaz, Z. (Kasım 1987). Milli Mücadele ve Sonrasında Türklük Şuuru. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (10)49-50.
- Lewis, B. (2008). Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: Arkadaş Yayınları, 389.
- Parla, T. (1993). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm. Üstel, F., Yücesoy, S. (Editörler). İstanbul: İletişim Yayınları, 55-56.
- Safa, P. (1999). Türk İnkılabına Bakışlar. İstanbul: Ötüken Yayınları, 112.
- Sönmez, C. (1993). Atatürk ve Okuma Sevgisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 20-39.
- Steinhaus, K. (2006). Atatürk Devrim Sosyolojisi – Sosyo-Ekonomik Yönden Az Gelişmiş Ülkelerde Burjuva Toplumunun Gelişmesi Sorunu Üzerine Bir Araştırma - . M. Akkaş (Çev.), Türk Tarihi Dizisi. İstanbul: Sanders Yayınları, (5)115.
- Tanyu, H. (1981). Atatürk ve Türk Milliyetçiliği. Ankara: Töre Devlet Yayınları, 168.
- Tunaya, T. Z. (2002). Türkiye Cumhuriyeti Rejiminde Batılılaşma Olayları ve Fikirleri. Türkler. (C.17). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 803.
- Tural, S. (1992). Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler. Ankara: Ecdad Yayınları, 88.
- Turan, Ş. (1982). Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar. Ankara: TTK Yayınları, 51-52.
- Turhan, M. (1972). Garplılaşmanın Neresindeyiz?. İstanbul: Yağmur Yayınları, 15, 69.
- Turhan, M. (1994). Kültür Değişmeleri Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 45.
- Tünay, B. (Temmuz 1987). Atatürk’ün İnkılapçılık İlkesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. (C.3). (9)671-681. Ayrıca Bkz. Atatürk’ün Söyleve ve Demeçlari (I-III). Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara: Divan Yayınları.
