Author :
Abstract
Ömer Hayyam Büyük Selçuklu Dönemi’nde astronomi alanında önemli çalışmalar yapmıştır. Sultan Melikşah Dönemi’nde İsfahan Gözlemevi’nde yeni bir takvimin oluşturulması için bir araya getirilen bilim adamları heyetine başkanlık yapmıştır. Bu heyetin başkanı olarak yapılan çalışmalara ve rasatlara öncülük yapmış, sonuçlarını göz önünde bulundurarak Celali Takvimi’ni vücuda getirmiştir. İsfahan Gözlemevi bilim ekibinin oluşturduğu Celali Takvimi Miladi Takvime kıyasla daha hassas ve dakik sonuçlar vermiştir. Bu durum Büyük Selçuklular Dönemi’nde astronomi alanında ulaşılan seviyeyi göstermesi bakımından önemlidir.
Keywords
Abstract
Omar Khayyam made significant studies about Astronomy during the Great Seljuks era. During the Sultan Melikşah era he was the head of the committee that got together to form a new calender in İsfahan Observatory. As a director of that observatory he became the initiator of the studies and observations and considering the results he generated the Celali Calender. Celali Calender that was formed by the science team of İsfahan observatory gave more sensitive and punctual results compared to Miladi Calender. This event is an important one that shows the level we came in Astronomy during the Great Seljuks era.
Keywords
- ABATTOUY, Mohammed,"Isfizârî: Abû Ḥâtim al-Muẓaffar ibn Ismâ’ îl al-Isfizârî", The Biographical Encyclopedia of Astronomers (BEA), Volume-I, in Thomas Hockey: editor, New York, 2007, s. 577.
- AKGÜL, Necati, “Celali Takvimi”, DİA, Cilt-VII, İstanbul, 1993, s. 257-258.
- AKIN, Ömer-Dosay, Melek, Beş Büyük Cebir Bilgini, İstanbul, 1994.
- BAKKAL, Ali, “Selçuklularda Astronomi”, II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu: Selçuklularda Bilim ve Düşünce-Bildiriler, Cilt-III, 19-21 Ekim 2011, Konya, s. 29-49.
- BAYRAKTAR, Mehmet, İslam Bilim Adamları, İstanbul, 2012.
- BOYLE, John Andrew, “Omar Khayyam: Astronomer, Mathematician and Poet,” Bulletin of the John Rylands Library, 52/1, 1969, s. 35-45.
- BURY, J. B., The Cambridge Medieval History, Volume-IV, Cambridge, 1923. DİLGAN, Hamit, Şair Matematikçi Ömer Hayyam, İstanbul, 1964.
- DÖĞEN, Şaban, İslam ve Astronomi, İstanbul, 1996.
- GÖKER, Lütfü, Uluğ Bey Rasathanesi ve Medresesi, İstanbul, 1995.
- HASHEMİPOUR, Behnaz, “Khayyam: Ghiyâth al-Dîn Abû al-Fatḥ ‘Umar ibn Ibrâhîm al-Khayyâmî al-Nîshâpûrî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers (BEA), Volume-I, in Thomas Hockey: editor, New York, 2007, s. 627-628.
- https://www.academia.edu/16290988/Ortaçağ_İslam_Dünyası_nda_Astronomi_Çalışmaları_ve_Batı_ya_Etkiler i_Bilim_ve_Ütopya_Nisan_2003_Sayı_106_İstanbul_2003_s._48_53 (27.8.2017).
- İBNÜ’L ESİR, El-Kamil Fi’t Tarih, (Çev: Abdülkerim Özaydın), Cilt-X, İstanbul, 1987. KÂTİP ÇELEBİ, Keşfü’z-Zunûn, (Çev: Rüştü Balcı), Cilt-II, İstanbul, 2007.
- KURTULUŞ, Rıza, “İsfizâri, Ebû Hatim”, DİA, Cilt-XXII, İstanbul, 2000, s. 518-519. MURRY, John, Omar Khayyam, London, 1952.
- NASR, Seyyed Hossein, Science And Civilization İn İslam, Boston, 1987.ÖMER HAYYAM, Newruzname, (Çev: Mojtaba Minovi), Tehran-1933
- RONAN, Colin A., Bilim Tarihi: Dünya Kültüründe Bilimin Tarihi ve Gelişimi, Çev: Ekmeleddin İhsanoğlu-Feza Günergün, Ankara, 2003.
- ROSENFELD, B. A., “Umar Khayyam” The Encyclopaedia Of İslam (Eİ), Volume-X, Leıden, 2000, s. 827-834. Sarton, George, İntroduction To The History Of Science, Volume-I, Baltimore, 1962.
- ŞEMSÜDDİN EŞ-ŞEHREZÛRÎ, Nüzhetü’l-Ervâh, (Çev: Eşref Altaş), İstanbul, 2015.
- ŞEŞEN, Ramazan, “Selçuklular Dönemi’nde İlme Genel Bir Bakış”, III. Uluslararası Mevlana Kongresi- Bildiriler, 5-6 Mayıs 2003, Konya, 2004, s. 233-244.
- UNAT, Yavuz, “İslâm Dünyasında Astronomi Çalışmaları ve İslâm Astronomisinin Batı'ya Etkileri”, Ortaçağ İslam Dünyası’nda Bilim ve Teknik (Makaleler), Ankara, 2008, s. 181-198.
- UNAT, Yavuz, “Ömer Hayyâm”, DİA, Cilt-XXXIV, İstanbul, 2007, s. 66-68.
- UNAT, Yavuz, “Selçuklularda Astronomi Bilimi”, Birinci Uluslararası Selçuklu Sempozyumu: Selçuklu Tarihi Bilim ve Düşünce (Bildiriler), 27-30 Eylül 2010, Kayseri, s. 501-516.
- YEŞİLDURAK, Efe, “Sultan Sencer Devri Selçuklularda İlmi Hayat”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt-VIII, Şubat-2015, s. 441-452.
- YEŞİLDURAK, Efe, Sultan Sencer Devri (1098-1157) Selçuklularda İlmî ve Fikrî Hayat, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya, 2015.
- YUSCHKEVİTCH, A.- ROSENFELD, B., “Al-Khayyam (or Khayyam)”, Dictionary Of Scientific Biography (DSB), Volume-VII, Charles Coulston Gıllıspıe: Editor, Newyork, 1981, s. 323-334.
