Author :
Abstract
Göçebe yaşam tarzının etkisiyle İskitler, Orta Asya’ya özgü bozkır hayvan üslubu tarzında eserler ortaya koymuşlardır. Bu eserlerin en güzel örneklerini temsil eden kurgan buluntuları, İskitler’in altın mücevherata olan düşkünlüklerini de son derece güzel bir şekilde gözler önüne sermektedir. Arabalı evlerde yaşayan ve göçebe yaşam tarzının bir gereği olarak eşyalarını da beraberlerinde taşıyan İskitler, öldüklerinde dahi bu eşyalardan vazgeçememişlerdir. Nitekim ölüm sonrası yaşam için hazırlanan birçok kurganda usta kuyumcuların elinden çıktığı anlaşılan takı türü eserlerin yanında; altın kakma ya da kaplama silahlar, koşum takımlarını süsleyen altın rölyefler ve altın plakalarla kaplanmış tören elbiseleri bozkır insanının altını bir statü göstergesi olarak gördüklerini de göstermektedir. Toplumun üst tabakalarına mensup kişilere ait kurganlardan çıkartılan mükemmel sanat eserleri, günümüzde bazı müzelerde sergilenmektedir. Örneğin Ukrayna Ulusal Tarih Müzesinin bir bölümü olan Ukrayna Tarihi Hazineler Müzesi, bu göz kamaştırıcı İskit altın objelerinin en güzel örneklerini bünyesinde barındırır. Bu örneklerden hareketle onlara neden bozkırın kuyumcuları ifadesinin yakıştırıldığı sorusu da cevap bulmaktadır. İskitler’e atfedilen eserler arasında, Yunanlı ve Kırımlı sanatkarlar tarafından imal edilenler de bulunmaktadır
Keywords
Abstract
Scythians revealed some artifacts of steppe animal style which were special to Central Asia with the effect of nomadic lifestyle. The most beautiful examples of kurgan finds representing these works, make very obvious of Scythians indulgence into gold jewels. As a requirement of nomadic lifestyle of living in car – homes Scythians carried their belongings with them and never gave up this stuff even if they died. Thus, beside many kurgans that were prepared by the master goldsmiths for the life after death such as gold inlay or veneer weapons, harnesses which ornamented with gold reliefs, ceremony dresses which were covered with golden plates show that steppe people consider the golden as a status indicator. Excellent art works that were extracted from the kurgans of the upper layers of the community, now are exhibited in some museums. For example, Ukraine Historical Treasures Museum which is the part of Ukraine National History Museum incorporates the best examples of Scythian gold objects. From this point of view, we can understand that why are they called “goldsmiths of steppe”. Among the work sattributed to the Scythians, there were also art works made by Greek and Kiernan artisans.
Keywords
- BOHUSH Tetiana - BUZIAN Halyna, “Scythian Culture of the Central Dnipro Area”, Scythian Gold, Ed. Ellen D. Reeder , Harry N.Abrams, Incorporated , New York, 1999, pp. 94-96.
- DİYARBEKİRLİ, Nejat.. Hun Sanatı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1972.
- DİYARBEKİRLİ, Nejat.. “Eski Türkler’de Kültür ve Sanat”, Ed. H. C. Güzel ve A. Birinci, Genel Türk Tarihi, cilt 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s.497-503.
- DURMUŞ, İlhami, İskitler (Sakalar), Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2008.
- GRAKOV, B.N. , İskitler, (çev. D. Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul , 2008.
- HERODOTOS, Tarih, (Çev. Müntekim Ökmen), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2007.
- İLGEN, Abdulkadir, “Eski Türk Topluluklarında Kılık Kıyafet”, Türk Dünyası Araştırmaları, sayı 132, Haziran 2001, s. 189-201.
- JACOBSON, Esther, “Early Nomadic Sources for Scythian Art”, Scythian Gold, Ed. Ellen D. Reeder , Harry N.Abrams, Incorporated ,New York, 1999, pp. 59-70.
- KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1997.
- KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Bozkır Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara. 1987.KAŞGARLI MAHMUD, Divânü Lugâti’t Türk, (çev. S. Erdi ve S. T. Yurtsever), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007.
- MELYUKOVA, A. I. , “İskitler ve Sarmatlar”, (Çev. İsenbike Togan), Erken İç Asya Tarihi, Ed. Denis Sinor , İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2000, s.141-166.
- MEMİŞ, Ekrem, İskitlerin Tarihi, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005.
- ÖGEL, Bahaeddin, İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1984.
- PIDVYSOTS’KA, Olena, “Scythian Gold in the Museum of Historical Treasures”, Scythian Gold, Ed. Ellen D. Reeder, Harry N.Abrams, Incorporated, New York, 1999, pp. 99-101.
- REEDER, Ellen, “Scythian Art”, Scythian Gold, Ed. Ellen D. Reeder , Harry N.Abrams, Incorporated , New York, 1999, pp. 37-58.
- RUSYAYEVA, A.S. , “Religious Interactions Between Olbia and Scythia”, Classical Olbia and the Scythian World, Ed. D. Braund and S.D. Kryzhitskiy, Oxford University Press, Kiev, 2007, pp. 93-102.
- Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1983.
